Czytelnik

Prasowanie spodni od munduru SS, czyli “Dramaty. Tom 1” Thomasa Bernharda

Bernhard - Dramaty, t. 1

Współ­cze­sny dra­mat bez Bern­har­da to jak czu­ły nar­ra­tor bez Tokar­czuk. Dobrze, że wycho­dzi świe­ża edy­cja sztuk austriac­kie­go mizan­tro­pa, bo są znów nie­po­ko­ją­co aktu­al­ne. Pierw­szy tom Dra­ma­tów wypusz­czo­ny wła­śnie przez Czy­tel­ni­ka to przede wszyst­kim słyn­ny tekst Przed odej­ściem w stan spoczynku,

Notki z ery Reagana, czyli “Dziennik 1977–1989” Sándora Máraiego

Dziennik 1977-1989

Ostat­ni tom Dzien­ni­ka Sán­do­ra Mára­ie­go obej­mu­je zapi­ski z ostat­nich trzy­na­stu lat przed śmier­cią. Cho­ciaż z roku 1989 to tyl­ko dwie linij­ki. Duża część tek­stu, poczy­na­jąc od nie­szczę­śli­we­go upad­ku Loli (żony pisa­rza), sta­no­wi poże­gna­nie ze świa­tem i życiem. Jest to pożegnanie

Struktura kryształu, czyli “Mróz” Thomasa Bernharda

Mróz

Czy­tel­nik wypu­ścił na czas epi­de­mii wycze­ki­wa­ne od daw­na wzno­wie­nie debiu­tanc­kiej powie­ści Bern­har­da. Jest oka­zja, żeby prze­czy­tać ją uważ­nie, bez pośpie­chu. Ale też zda­ję sobie spra­wę, że to nie jest lek­tu­ra dla wszyst­kich. Nie­ko­niecz­nie w nie­sprzy­ja­ją­cych oko­licz­no­ściach zamknię­cia. Bern­hard jest pisarzem,

Przestrogi dla Europy, czyli “Kronika niedzielna” Sándora Máraiego

Kronika niedzielna

Wyda­ny ostat­nio po pol­sku wybór felie­to­nów Mára­ie­go z lat 1936–1943 jest lek­tu­rą waż­ną, bo nie­po­ko­ją­co aktu­al­ną. Przed­wo­jen­ne prze­stro­gi dla Euro­py to nadal świe­że, mimo dystan­su cza­so­we­go, pyta­nia o euro­pej­ską toż­sa­mość pośród nacjo­na­li­zmów. Przy­naj­mniej kil­ka spo­śród zgro­ma­dzo­nych w tomi­ku tek­stów może

Na chwilę przed potopem, czyli “Marsz Radetzky’ego” Józefa Rotha

Marsz Radetzky'ego

Fatal­na wier­ność Cesa­rzo­wi, złe karie­ry, złe miło­ści. Wszyst­ko zato­pio­ne w bla­sku gasną­cej monar­chii austriac­kiej. Za moment wszyst­ko się roz­le­ci, ale teraz przez chwi­lę jest pięk­nie. Ostat­nio zno­wu pona­rze­ka­łem na współ­cze­sną lite­ra­tu­rę — że mnie nudzi, że nie potra­fię zain­te­re­so­wać się

Unikać literatury, czyli “Bratanek Wittgensteina” Thomasa Bernharda

Bratanek Wittgensteina

Uni­kam lite­ra­tu­ry, jak tyl­ko mogę, uni­kam bowiem same­go sie­bie, jak tyl­ko mogę — pisze Bern­hard w her­me­tycz­nej, ultra­li­te­rac­kiej mikro­po­wie­ści. Moż­na by powie­dzieć, że cza­ru­je, gdy­by w ogó­le czy­tel­ni­ka zauwa­żał. No i bar­dzo dobrze. Coraz bar­dziej dener­wu­je mnie to miz­drze­nie się

Węgierska rapsodia, czyli “Rozwód w Budzie” Sándora Máraiego

Rozwód w Budzie

Nie­wiel­ka roz­mia­ro­wo powieść Roz­wód w Budzie Mára­ie­go z 1935 roku to tro­chę taka wpraw­ka do słyn­ne­go Żaru. Wpraw­ka zachwy­ca­ją­ca roz­ma­chem, kunsz­tow­ną kom­po­zy­cją i gęsto­ścią zna­czeń. Podo­bień­stwo pomię­dzy Żarem i Roz­wo­dem w Budzie jest dość oczy­wi­ste na płasz­czyź­nie for­mal­nej. W obu